گفت و گوی ایران و ترکیه در خصوص بحران مهاجرت

مهاجرت غیر قانونی اتباع کشورهای بحران زده منطقه مانند افغانستان، سوریه و عراق یکی از مسائل بسیار مهم برای دو طرف بوده و دو کشور در تلاش هستند تا راهکاری جدی برای این منظور پیدا کنند.

وزیر کشور ترکیه با اشاره به افزایش بی سابقه مهاجرت غیر قانونی به طور مشخص افغانی ها در این کشور، خواستار اتخاذ تدابیر مهاجرتی و حفظ مرزها از سوی ایران شد.

پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان حجم مهاجرت اتباع افغانی به کشورهای همجوار از جمله ایران به شدت افزایش یافته است و این نیز باعث افزایش مهاجرت افغانی ها به ترکیه نیز شده است.

این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در حال اجرای طرح تحول اقتصادی بوده و در خلال این طرح که توام با افزایش قیمت ها می باشد و از طرفی امکان تخصیص منابع برای اتباع بیگانه غیر مجاز وجود ندارد و یارانه های اختصاص یافته صرفا برای شهروندان ایرانی و اتباع مجاز است.

روشن است که اجرای این طرح هزینه زندگی را برای اتباع بیگانه غیر قانونی از جمله افغانی ها افزایش خواهد داد و این افراد در تلاش هستند تا از طریق خروج غیر قانونی وارد ترکیه گردند.

به نظر می رسد طی روزها گذشته، با تکمیل شدن فرآیند تغییرات اقتصادی در ایران، شتاب مهاجرت غیر قانونی از ایران به ترکیه تغییرات چشمگیری داشته باشد. ترکیه همواره از امکان مهاجرت غیر قانونی از ایران به ترکیه نگران بوده و برای مقابله با این رخداد، دیوار کشی در مرزهای شرقی خود با ایران نیز انجام داده است.

 بر این اساس، ترکیه همواره نگران حضور اتباع بیگانه در کشور خود هست و برای این منظور تدابیر مختلفی را اندیشیده است.

جمهوری اسلامی ایران نیز به صورت متقابل از این روند ورود اتباع غیر قانونی ابراز نگرانی کرده است و به نظر می رسد که در این خصوص بایستی ایران تصمیمات قاطع و کارشناسی را در دستور کار خود قرار دهد.

به تازگی بازداشت و دیپورت پناه جویان غیر قانونی از خاک ترکیه شدت گرفته است. 

بر اساس گزارش های دولت ترکیه در طول تنها یک هفته گذشته، 17 هزار و 16 نفر از اتباع غالبا افغانستانی و سوری در قالب مقابله با مهاجرت غیر قانونی بازداشت و از این کشور اخراج شدند.

بدون تردید مهاجرت غیر قانونی یکی از مسائل جدید بین المللی در شرایط بحران های اقتصادی و اجتماعی است. 

این روند مهاجرت برای ایران و ترکیه بسیار نگران کننده و به احتمال زیاد در آینده نزدیک یکی از بحران های جدی اقتصادی و اجتماعی محسوب خواهد شد و لزوم هماهنگی برای ایجاد شرایط پایدار منطقه ای یکی از راهکارهای اساسی در این خصوص است. 

بنیادی ترین  راهکار برای کشورهای منطقه مانند ایران و ترکیه کمک به توسعه پایدار و حفظ امنیت در کشورهای بحران زده مانند افغانستان، عراق و سوریه است. به صورت مشخص از زمان خروج آمریکایی ها از افغانستان، هشدارها در خصوص افزایش مهاجرت بی رویه طرح شدند. رخدادی که ابتدا کشورهای منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد و بحران اجتماعی ناشی از آن ابعاد بسیار گسترده ای می تواند در بر داشته باشد.

 اکنون به نظر می رسد که ایران و ترکیه برای ایجاد شرایط پایدار در منطقه بایستی به پایدار سازی شرایط امنیتی و اقتصادی در افغانستان کمک کرده و در نهایت مهاجرت معکوس را تشویق کنند. 

روندی که نیاز به اتخاذ یک تصمیم مشخص در خصوص حاکمیت افغانستان است و سپس ارائه راهبردهای و کمک ها برای شکل دادن به یک نظم و حاکمیت مستقل در این کشور بیانجامد. بر اساس ارزیابی های کارشناسان، به نظر می رسد که خروج آمریکایی ها از افغانستان شرایط سخت تری را در منطقه و به طور مشخص برای ایران و ترکیه به همراه خواهد داشت.