
محمود دهشتی
کارشناس رسانه و تحلیلگر روزنامه
14 شهریور1401
روابط اسرائیل و ترکیه :
رویکرد جدید ترکیه و اسرائیل پیرامون تبادل سفیر بیانگر فصل جدیدی از مناسبات منطقه ای است. نزدیک به 20 سال قطع ارتباط بین دو کشور و حمایت های ترکیه از جریان فتح در فلسطین باعث عمق تنش راهبردی بین دو کشور شده بود.
با این حال، روابط دو کشور در سطوح مختلف اجتماعی به خصوص گردشگری همچنان مثل سابق ادامه داشته حتی در برخی از موارد توسعه پیدا کرده است. این یادداشت به بررسی روند تنش زدایی بین ترکیه و اسرائیل پرداخته و سعی در بررسی موانع این توسعه راهبردی بین دو کشور را دارد.
اعلام رسمی تبادل سفیر میان ترکیه و اسرائیل باعث نوعی نگاه جدید در تحولات منطقه شده است. توسعه روابط بین این دو کشور که از دیرباز در رویدادهای منطقه غرب آسیا نقش اساسی داشته باعث جا به جای برخی از معادلات منطقه ای خواهد شد. این در حالی است که اسرائیل در تلاش است تا روابط خود را با کشورهای منطقه از حاشیه خلیج فارس گرفته تا ترکیه به سرعت بهبود دهد.

چرا که به نظر می رسد، ساختار اجتماعی این رژیم در برابر تکانه های امنیتی آسیب پذیر بوده و در نهایت باعث می شود که این رژیم برای حفظ موجودیت خود با ارئه امتیازها و کمک های مداوم کشورهای غربی اقدام به عادی سازی روابط داشته باشد.
در این میان ترکیه از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است چرا که ترکیه یکی از کشورهای مهم و حامی مقاومت در فلسطین به شمار می رود و این کشور بارها در مجامع بین المللی از حقوق ملت فلسطین دفاع کرده است.
از طرف دیگر، ترکیه به دلیل شرایط خاص ژئوپلیتیکی به خصوص پس از جنگ روسیه و اوکراین در شرایط بسیار مهمی قرار گرفته است که نیاز به نقش آفرینی بین المللی دارد. بر همین مبنا، با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری 2023 میلادی ترکیه رجب طیب اردوغان در حال بازسازی محبوبیت و کسب حمایت های بین المللی برای خود است.
در این میان اسرائیل برای ترکیه از جایگاه بسیار مهی برخوردار است و بی تردید می تواند ظرفیت های مهمی برای حزب عدالت و توسعه از جمله جلب نظر ایالات متحده آمریکا را برای ترکیه به همراه داشته باشد. پیش از این روابط میان ترکیه و ایالات متحده آمریکا به دلایل مختلف مخشوش شده بود و بدون تردید رجب طیب اردوغان نیازمند نوعی حمایت بین المللی از سوی ایالات متحده آمریکا است که این وظیفه را می تواند رژیم صهیونیستی انجام دهد.
با تمام این وجود، توسعه روابط بین ترکیه و اسرائیل دارای موانع جدی است که باعث شده تا این تبادل سفیر به این راحتی صورت نپذیرد.
یکی از مهمترین موانع این ارتباط معادلات منطقه ای و رقابت ناشی از آن است. بدون شک این نوع رابطه ممکن است نوعی تنش بین ترکیه و همسایگان آن مانند ایران، سوریه و عراق را به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از موانع روابط دو کشور مربوط به ساخت داخلی و اجتماعی ترکیه است. به هرحال ترک ها به عنوان مسلمانانی هستند در طول تاریخ با اروپائیان جنگیده و نسبت به اشغال قبله اول مسلمانان نگاه خشمگینانه ای دارند. لذا، متقاعد کردن جامعه ترکیه از بعد فرهنگی و ایدئولوژیک برای دولت ترکیه بسیار سخت است. به عبارتی بهتر، نوعی همگونی تاریخی بین مردم ترکیه با فلسطینی ها وجود دارد و همین امر ممکن است تا به رجب طیب اردوغان از لحاظ اعتبار صدماتی وارد آورد.
در نهایت می توان بیان داشت که علیرغم تمایل ترکیه و اسرائیل نسبت به همگرایی و تبادل سفیر اما موانع جدی دیگری نیز وجود دارد که باعث شده تا این دو کشور با احتیاط بسیار بالا و به نوعی با نگاه بی اعتمادی به یکدیگر نزدیک گردند که بدون تردید مهمترین موانع آن در آینده به وضوح مشخص خواهد شد.
326+31565545