آنکارا در سال ۱۹۵۲ پس از دوازده عضو موسس، به عنوان اولین عضو غیربنیانگزار وارد این پیمان دفاعی-امنیتی شد. با امضای جلال بایار رئیس جمهور وقت ترکیه،وبه عضویت ناتو درآمد.
الحاق اوکراین به ناتو
این کشور اوراسیائی که مسلط به دو تنگه استراتژیک بسفر و داردانل بود و در چهار دریای سیاه، سفید، اژه و مرمره ساحل داشت و به سه منطقه خاورمیانه، مدیترانه شرقی و حوزه دریای سیاه مشرف بود. البته مهم ترین مزیت آن برای ناتو، مجاورت با اتحاد جماهیر شوروی و امکان سد نفوذ فکری و جغرافیائی این کابوس موحش تمدن اروآتلانتیکی بود.
ترکیه از مزایای موقعیت جغرافیایی خود و آموزه های جرج کنان به خوبی بهره می برد تا اینکه با فروپاشی شوروی، آن جایگاه سابق را به مرور از دست داد.
از آن زمان تا به امروز در غرب دیگر مسائل ترکیه چندان با ایستار جنگ سردی دیده نمی شد، بلکه ترکیه وارث عثمانی است و پرچم آن یادآور جنگ های پرهزینه و تحقیر اروپائیان است. شاید به همین سبب باشد که کشوری چون قبرس توانست عضو اتحادیه اروپا شود و ترکیه نه.
حال با اینکه ترکیه دومین ارتش بزرگ پیمان آتلانتیک شمالی را دارد، از پروژه تولید و فروش هواپیمای نسل پنجمی اف-۳۵ لایتینینگ حذف شد، آن هم به بهانه داشتن سامانه دفاع ضدهوایی روسی.
این در حالی است که ترکیه پس از تلاش بسیار و ناامیدی از غرب به سوی مسکو برای خرید سامانه اس-۴۰۰ دست دراز کرد، و یونان – همسایه و دشمن تاریخی ترکیه- به عنوان عضوی دیگر از ناتو علیرغم داشتن سامانه های دفاع ضد هوائی روسی توانست علاوه بر اف-۳۵ صاحب پیشرفته ترین جنگنده های فرانسوی نیز شود.
حال ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین روز جمعه هشتم مهر ماه، مجددا خواستار پیوستن فوری به پیمان ناتو شد و بلافاصله نه کشور اروپائی عضو ناتو طبق بیانیه ای خواستار الحاق اوکراین به ناتو هستند.
دراین بیانیه آمده است: ما روسای جمهور کشورهای اروپای مرکزی و شرقی، قاطعانه پشت تصمیم نشست سران ناتو در سال ۲۰۰۸ در بخارست درمورد الحاق اوکراین به ناتو ایستاده‌ایم. این سند توسط روسای جمهور رومانی، جمهوری چک، استونی، لتونی، لیتوانی، مقدونیه شمالی، مونته نگرو، لهستان و اسلواکی امضا شد.
آنها همچنین از به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت ساکنان مناطقی که به تازگی به فدراسیون روسیه ملحق شده‌اند خودداری کردند.
اما دیمیتری مدودف، رئیس جمهور پیشین و معاون رئیس شورای امنیت ملی روسیه درخواست رئیس جمهور اوکراین برای پیوستن فوری اوکراین به ناتو را یک درخواست اوکراینی «برای تسریع در وقوع جنگ جهانی سوم» دانست.
وی روز جمعه در کانال تلگرامی خود نوشت: «زلنسکی می خواهد الحاق اوکراین به ناتو را تسریع کند. او به سادگی به ناتو التماس می‌کند که شروع جنگ جهانی سوم را تسریع کند».
همچنین در همین رابطه، ماریا زاخارووا، از دیگر چهره های نزدیک ولادیمیر پوتین و سخنگوی وزارت خارجه روسیه در واکنش به درخواست زلنسکی برای الحاق اوکراین به ناتو گفت: «امروز هر کسی راه خود را انتخاب کرده است. قصابان، قاتلان زنان و کودکان، در زباله‌دانی ناتو هستند. ما در آینده هستیم. آیا دشوار خواهد بود؟ بله. زیرا همیشه حرکت در مسیر رو به پایین آسان‌تر از راه رفتن در مسیر رو به بالا است».
با توجه به روابط اقتصادی آنکارا با مسکو بایستی گفت که علیرغم رقابت سیاسی، دو کشور به حفظ و حتی گسترش روابط دوجانبه علاقه مند هستند و افول جایگاه تر یه در چشم غرب و نیز اعمال تحریم های گسترده علیه روسیه دو کشور را بیش از پیش به سوی هم جذب می کند.
حال باید دید اگر ترکیه مجبور به انتخاب بین ماندن در ناتو و یا قطع رابطه با روسیه شود. دست به چه انتخابی خواهد زد. حال که تلاش های ترکیه برای تنش زدایی بین طرفین جنگ اوکراین ناکام ماند باید دید که آیا تلاش های ترکیه برای حضور در وسط زمین بازی و توجه ویژه به منافع ملی خود و سیاستی مستقل تا به کجا می تواند ادامه داشته باشد؟