خبر برخورد دو موشک ساخت روسیه به شهرکی در شرق لهستان و مرگ دو شهروند غیرنظامی این کشور، باعث تغییراتی در الگوی محاسباتی طرفین جنگ و حامیان اوکراین شده است.
احتمال تقابل ناتو و روسیه
پس از آنکه با تلاش های دیپلماتیک آنکارا، بحران منع صدور غلات ناشی از حمله به پل کریمه حل و فصل شد. با پخش خبر برخورد دو موشک ساخت روسیه، به شهرکی در شرق لهستان و مرگ دو شهروند غیرنظامی این کشور، باعث تغییراتی در الگوی محاسباتی طرفین جنگ و حامیان اوکراین شده است.
با فرمان حاکمان ورشو، سطح آمادگی ارتش این کشور بالاتر رفت و همزمان مسکو مدعی ، تلاش اوکراین برای تحریک ناتو به مواجهه مستقیم شده است و کیف، با اشاره به عدم صداقت روسیه و شخصیت پوتین مدعی تلافی جوئی کرملین از لهستان شده و همزمان تلاش داشته، با متهم ساختن انجام حمله موشکی توسط ارتش اوکراین، بین اوکراین و اعضای ناتو اختلاف بیفکند.
کارشناسان وزارت دفاع و اطلاعات لهستان تاکید دارند، با اینکه این موشک ها ساخت روسیه هستند و در جنگ اخیر مورد استفاده ارتش این کشور قرار گرفته اند، اما شواهد قطعی برای انتساب این حمله به روسیه در اختیار ندارند.
نباید فراموش کرد که لهستان عضو ناتو است و احتمالا طی روزهای آتی تصاویر ماهواره ای لااقل بخشی از گره ها را خواهند گشود، چرا که محل تماس ناتو و روسیه همواره مورد پایش بوده است و در شرایط کنونی بیش از پیش مورد توجه است.
فارغ از اینکه ارتش کدام طرف جنگ، این حمله موشکی یا خطای فنی را انجام داده است، انتخاب زمان این رخداد (همزمان با نشست جی بیست در بالی اندونزی و آغاز فصل سرد اروپا) می تواند واجد توجه باشد.
سران جی هفت در حاشیه اجلاس جی ۲۰ نشستی فوق العاده برگزار کردند، تا به این رخداد رسیدگی کنند و ناتو نیز نشستی اضطراری برگزار می کند.
در این بین باید دید آیا ترکیه می تواند دوباره با تلاش های دیپلماتیک و ایفای نقش میانجیگری مورد وثوق دو طرف، از سطح تنش ها بکاهد یا این بار بازی پیچیده تر از آن است که ترکیه به تنهایی بتواند آن را حل کند و لاجرم ناچار به اتخاذ رویکردی روشن در قبال جنگ اوکراین خواهد شد، قرارگیری کامل در کنار همپیمانان آتلانتیک و یا حمایت از همسایه شمالی.
البته روشن است که ترکیه در شرایط حساس کنونی منطقه و جهان و نیاز همزمان اقتصادش به انرژی روسیه و بازارها و فن‌آوری های اروپا، بخواهد بازی مستقل و مبتنی بر منافع ملی خود را به نمایش بگذارد. بازی که می تواند روی نظر رای دهندگان حساس انتخابات قرن ترکیه موثر باشد.
می دانیم که تسلیحات روسی به سطح تخریب زیاد و دقت کم مشهورند، اما اگر این حمله تعمدانه بوده و توسط روسیه انجام شده است، آیا این به کیش شخصیت پوتین که حال برخی از نزدیک ترین مردانش منتقد عملکرد او در جنگ اوکراین باز می گردد و یا تلاش فرماندهی ارتش روسیه برای جلب نظر مساعد روسای سیاست پیشه شان است؟
آیا این یک تنبیه کوچک و هشداری ویژه به ناتو است و یا آغاز یک بازی ترکیبی پیچیده جدید در جبهه یک دست اروپا ؟ بلعکس اگر این نمره توسط ارتش اوکراین انجام شده است آیا آنان تصمیم گرفته اند چنین عملی با ریسک بسیار بالا انجام دهند تا ناتو را به طور مستقیم به جنگ با روسیه بکشانند و یا تلاشی برای ابراز نارضایتی از خبرهای شنیده شده پیرامون برنامه هایی برای انضمام مناطق غربی اوکراین به لهستان است؟
نباید فراموش کرد که پوتین قبل از آنکه سیاستمدار باشد، یک مامور استخباراتی بوده است و زلنسکی، یک بازیگر و مرد صحنه ها. گرچه هر دو رئیس جمهور به ارائه عملکرد بی نقص با وجود سطح تنش و اضطراب بالا خو گرفته اند، اما هر یک به طرز متفاوتی به بازی قدرت و زمین بازی می نگرند.
عقب نشاندن ارتش روسیه از خرسون می تواند هر دو طرف را به اشتباه وا دارد، ارتش روسیه را از ترس شکست و تحقیر فرماندهان توسط روسای که فقط پیروزی می خواهند و از وضع پیش آمده در جنگ اوکراین ترسیده اند و ارتش اوکراین را با این ذهنیت که اکنون ارتش روسیه جز تسلیحات هسته ای برتری دیگری بر اوکراین ندارد و البته جرات بکارگیری آنها را ندارد.
باید منتظر ماند و دید آیا آتش این جنگ از قلمروی اوکراین فراتر می رود و اگر چنین شود چین از آب گل آلود ماهی تایوان را خواهد گرفت و یا همچنان صبر پیشه خواهد کرد.
در مقیاس منطقه ای نیز نقش ترکیه حائز اهمیت ویژه ای است کشوری با روابط مستحکم با روسیه و دارنده دومین ارتش بزرگ ناتو. کشوری که رفتار اروپا را در قبال خود غیرمنصفانه محاسبه می کند و از ضعف ارتش روسیه در سوریه خرسند است، کشوری که دست به هر کاری می زند تا سطح فشارهای اقتصادی را قدری بکاهد. کشوری که منتظر دو انتخابات سرنوشت ساز در دو سال آتی در داخل و ایالات متحده است.