همه چیز درباره یک مصافحه جنجالی

پس از مبارک، محمد مرسی (رئیس جمهور مصر) شد، یک منتقد در دوران سابق و البته چهره ای به وضوح اخوانی؛ این امر در ترکیه و برای حزب عدالت و توسعه و به خصوص شخص رجب طیب اردوغان خبری بس خوش آیند بود، اما کودتای ارتش قدرتمند مصر، ضربه ای کاری به تن نحیف انقلاب مصر و البته روابط آنکارا و قاهره وارد آورد.

 در حقیقت، روابط آنکارا و قاهره از فردای کودتای جولای (۲۰۱۳) و برکناری «محمد مرسی» همواره تنش‌آمیز بوده و در یک سال اخیر دو طرف برای بهبود این روابط تمایل نشان داده‌اند.

 عبدالفتاح السیسی، در مقابله با ترکیه صلاح دید که راه بیشینه سازی تخاصم، را در پیش گیرد و به مرور با عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی و یونان، هم داستان شد تا حد ممکن عرصه را برای ترکیه به تنگ آورد.

از سوئی دیگر حمایت دولت ترکیه از دولت قانونی لیبی و جانبداری اردوی اعراب و البته مصر از خلیفه حفتر، تنش در روابط آنکارا و قاهره را افزایش داد.

از نظر اُمرای مصر، دولت ترکیه از چند سال پیش، وقوع بحران‌ها و جنگ در  آفریقا از جمله  لیبی  را دستمایه‌ای برای اعزام نیروی نظامی به این منطقه قرار داده و سعی دارد جای پای خود را به‌شکل نظامی در این کشور محکم کند.  

تحت چنین شرایطی بود که روابط آنکارا و قاهره روزبروز بیشتر به تیرگی گرائید و حتی تلاش ها برای تعیین رژیم حقوقی مدیترانه شرقی و منافع اقتصادی ناشی از آن نه تنها نتوانست از اختلافات بین این دو کشور بکاهد، بلکه خود زمینه ای نو برای اختلافات و تنش های جدید شد.

 با آنکه وزرای خارجه ترکیه و مصر بارها از آغاز گفتگوهای دوجانبه و روند تنش زدائی سخن گفتند، اما این گفته ها در وادی عمل چندان تضمین نیافت. علی رغم نگرش مثبت مولود چاووش‌اوغلو، سامح شکری، وزیر خارجه مصر، چند روز پیش تصریح کرده بود که روند مذاکرات با ترکیه برای عادی‌سازی روابط، متوقف شده است، زیرا هیچ تغییری در رویه آنکارا ایجاد نشده است.

 شکری افزود: این موضوع بار دیگر به ضرورت پایبندی به استانداردها و قوانین بین المللی باز می‌گردد. این مقام مصری با اشاره به این‌که یکی از امور نگران‌کننده، عدم خروج نیروهای خارجی از لیبی تا اکنون و عدم اتخاذ اقدامات قاطع برای تحقق این هدف است، گفت: این امر ثابت می‌کند که جامعه بین‌الملل برای دستیابی به منافع تلاش می‌کند نه تکیه به اصولی که باید در مدیریت روابط بین الملل به خوبی تثبیت شود.

در مراسم افتتاحیه جام جهانی (۲۰۲۲) در قطر، پس از مدت ها انتظار اردوغان و سی‌سی بالاخره با یکدیگر مواجه شده و مصافحه کردند. دیدار کوتاه اردوغان با السیسی که با میانجی‌گری امیر قطر صورت گرفت.

این مصافحه تاریخی فورا تبدیل به مهم ترین حاشیه افتتاحیه این جام شد و در شبکه های اجتماعی و رسانه های جمعی تبدیل به سوژه ای داغ و جنجالی شد. اردوغان به مصافحه خود با همتای مصری در حاشیه مراسم افتتاحیه جام جهانی در دوحه، واکنش نشان داد.

وی گفت: «ما قبلا گفتیم که می‌توان مسیری [این‌چنین] را شروع کرد و این گامی بود که برای شروع این مسیر برداشته شد». اردوغان افزود: «روابط گذشته میان دو ملت ترکیه و مصر، برای ما بسیار مهم است. چه چیزی مانع از این می‌شود که دوباره این‌گونه نباشد؟ ما در این زمینه نشانه‌هایی نیز ارائه کرده‌ایم».

همچنین رئیس جمهور ترکیه گفت: «امیدوارم مرحله‌ای که بین وزرای ما آغاز شده است را بعداً با مذاکرات در سطح بالا به نقطه خوبی برسانیم».

همچنین دفتر ریاست‌جمهوری مصر در بیانیه‌ای به اولین دیدار کوتاه عبدالفتاح السیسی و رجب طیب اردوغان در حاشیه افتتاحیه جام جهانی قطر پرداخت.

در این راستا دفتر ریاست‌جمهور مصر امروز (دوشنبه) با صدور بیانیه‌ای گفت: در این دیدار دو طرف با یکدیگر دست داده و پس از احوالپرسی، بر لزوم توسعه روابط آنکارا و قاهره تأکید کرده‌اند. طبق این بیانیه، السیسی نیز به نوبه خود ابراز امیدواری کرده است که این دیدار، آغاز گسترش روابط ترکیه و مصر باشد.