Türkiye’nin seçim yasaları ve bu yılki seçimlerin belirsizliği hakkında on soru

İkinci soru: Seçime katılmak isteyen partilerin her birinin katılım için gerekli nisabı nasıl hesaplanacak?

Seçime katılan partilerin parlamentoya girebilmesi için tek başına veya diğer partilerle koalisyon halinde oyların en az yüzde yedisini alması gerekiyor.

Üçüncü soru: Türkiye Yüksek Seçim Kurulu seçim sürecini nasıl takip ediyor?

Muhtemelen Mayıs ayında yapılacak olan cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin tarihinin kesin olarak belirlenmesinden sonra, Türkiye Yüksek Seçim Kurulu seçim kampanyalarının başlaması, sonuçların düzenlenmesi ve duyurulması ile ilgili takvimi yayınlamalıdır.

Dördüncü soru: Seçim kararı nasıl alınır?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 116. maddesine göre, milletvekillerinin en az üçte ikisinin oyu ile seçim yapılabilir. Aynı zamanda Cumhurbaşkanı da seçim çağrısı yapabilir. Her iki durumda da, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri aynı anda yapılır.

Beşinci soru: Cumhurbaşkanlığı veya meclis tarafından ilgili karar verildikten sonra seçimler kaç gün sonra yapılacak?

Yasaya göre, seçim planı onaylanırsa, bu kararın 48 saat içinde ülkenin resmi gazetesinde yayınlanması ve bundan sonraki 60 günün son Pazar günü yapılması gerekiyor.

Altıncı soru: Cumhurbaşkanı bu dönemde görevine devam edecek mi?

Türkiye Seçim Kanunu’nun dördüncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre, cumhurbaşkanı, yeni cumhurbaşkanının seçilmesine ve göreve başlamasına kadar geçen süre içinde görevine devam eder.

Yedinci soru: Türkiye’de seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin kabul tarihinden itibaren en az bir yıl geçmiş olması şartı nasıl hesaplanır?

Türkiye Yüksek Seçim Kurulu’nun 4 Mart 2011 tarihli kararına göre, bu şartın hesaplanmasında esas alınan bir sonraki seçim günü uygulamasıdır. Bu, Türkiye seçim yasasında 6 Nisan 2022’de yapılan son değişikliklerin 6 Nisan 2023’ten sonra yapılacak seçimlerde etkili olacağı anlamına geliyor.

Sekizinci soru: Cumhurbaşkanlığı seçiminde adaylardan biri oyların çoğunluğunu alamazsa, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu ne zaman yapılır?

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda adaylardan biri oyların çoğunluğunu alamazsa, bundan sonraki ikinci Pazar günü seçimin ikinci turu yapılacak.

Dokuzuncu soru: Yeni seçim yasasına göre, koalisyon kurarak geçerli oyların %7‘sini almayı başaran partilerden kaç parti meclise girecek?

Türkiye’nin yeni seçim yasasına göre, bir seçim koalisyonu toplam geçerli oyların en az yüzde yedisini alırsa, koalisyonu oluşturan tüm partiler parlamentoya girecek.

Onuncu soru: Seçim kanununda yapılan değişiklikler ne zaman hayata geçecek?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 67. maddesine göre, seçim kanunlarında yapılan  değişiklikler, onaylanmalarından itibaren bir yıl geçmeden uygulanamaz. Bu nedenle 6 Nisan 2022’de onaylanan Türkiye seçim yasasında yapılan son değişiklikler bu yıl 6 Nisan’dan sonra yapılacak seçimlerde de geçerli olacak. Partilerin meclise girmek için aldıkları toplam oy sayısının yüzde ondan yüzde yediye düşürülmesi, geçen yıl Nisan ayında Türkiye seçim yasasında yapılan en önemli değişiklik oldu.

Elbette geçmiş tecrübeler, Türkiye’nin parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçiş sürecinde zaman zaman hukuki çarpıtmalar, kanunlara aykırılık ve hukukçuların çelişkili görüşleri gibi sorunlardan muzdarip olduğunu göstermektedir. Buna göre, seçimle ilgili bazı maddelerin yorumlanabilirliği kadar kanunların değiştirilebileceği veya çıkarılabileceği de göz ardı edilmemelidir.