IturkCenter گروه ترکیه شناسی ایران | Iran Turkish Studies Group
Dr. Hamed Roshan Cheshm
Türkiye meselelerinde kıdemli uzman
26 Şubat 1401
Amerika ve Kanada’nın farklı bölgeleri üzerinde casus balonlarının imha edilmesi, dünyadaki askeri gerilimlerin hızlı gidişatını gösteriyor. Geçtiğimiz iki hafta içinde ABD Savunma Bakanlığı, Çin’e ait üç casus balonunu ABD ve Kanada semalarında düşürdüğünü açıkladı.
Batı ile Doğu arasındaki stratejik gerilim
Rusya ile Ukrayna arasında Karadeniz’de savaşın başlamasıyla birlikte Doğu ile Batı arasında benzeri görülmemiş bir yüzleşmeye tanık oluyoruz. Bu sürecin en başından itibaren bazı teorisyenler 3. Dünya Savaşı’nın başladığına inanıyorlardı. Avrupa ülkelerinin gelişi ve Karadeniz’deki savaşın beklenmedik bir şekilde uzamasıyla birlikte Rusya ile Batı arasındaki stratejik gerilim arttı.
Şimdi sanki, bu Amerika ile Avrupa arasında Rusya’ya karşı bir savaş gibi. Ancak Tayvan konusu yeniden gündeme gelince denklem daha da karmaşık bir hal aldı ve Amerika’nın Tayvan’a verdiği destekle Çin’in bir dizi askeri tatbikatı her türlü macerayı engellemeye başladı.
Aynı zamanda Amerika, Tayvan’ı destekleyerek Çin’in ekonomik alandaki hızlı hareketini frenlemeye çalışmakla birlikte bir dizi askeri ve güvenlik sorunuyla yüzleştiriyor. Buna rağmen ABD’nin Çin ile ilişkilerinde yeni bir aşamaya girmesi, bir dünya savaşı ihtimaline ilişkin endişeleri artırdı.
ABD askeri bölgeleri üzerinde Çin casus balonları
Geçtiğimiz haftalarda ABD Savunma Bakanlığı, Amerikan eyaletleri üzerinde casusluk yapan balonlar tespit ettiğini açıklamıştı. Ancak ABD Ordusu’nun teknik ekibi bu balonlar hakkında bilgi almaya çalışırken teknik olarak kontrol altına alamayınca uçaksavar saldırılarıyla düşürmek zorunda kaldılar.
ABD Savunma Bakanlığı’nın verdiği son bilgilere göre bu balonların, savaş sırasında olası hedefler oluşturarak füze saldırılarında kullanılmak üzere ABD askeri bölgelerini gözetleme ve muhtemelen hassas askeri merkezleri tespit etme görevi bulunuyor.
Dünya üçüncü dünya savaşının eşiğinde
Rusya-Ukrayna savaşından Çin’in ABD’ye yönelik tehditlerine kadar dünyada oluşan denklemleri inceleyerek ve Rusya’nın savaşı kapsamında İran’a karşı hassasiyetler yaratarak, büyük dünya liderlerinin akıl dışı bir yola yaklaştığı görülüyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya Batı yardımının devam etmesi halinde nükleer silah kullanma tehdidi ve Çin’in savaş koşullarına askeri olarak hazır olması, İsrail’in yeni tedbirleri ve Ukrayna’nın İran’ın İsfahan’daki savunma tesislerine saldırmaya verdiği destek dünyanın kaosa sürükleneceğinin işaretleridir.
Sonuç
Dünyadaki stratejik gerilim akımı kontrol edilemez bir duruma doğru ilerliyor gibi görünüyor. Yeni casusluk şeklinde kendini gösteren bu akım, savaş başlamadan önce bir model çiziyor. Kısa bir süre önce, ABD Ulusal İstihbarat Servisi Çin’in Tayvan’a saldırmaya hazır olduğunu iddia etti.
Bu arada Rusya, üstünlük sağlamak için Ukrayna’ya karşı bir dizi yeni saldırıya hazırlanıyor. İran’ın Rusya’ya askeri yardım iddiasıyla bu savaşa dahil edilmesi, İran’ın Batı karşısındaki duruş sürecini şüpheli hale getirdi.
Daha önce İran’ın Batı ile müzakereleri, yüksek güvensizlik duvarları nedeniyle çökmüştü ve bu sırada İran, Çin ve Rusya ile ortak bir tatbikat sırasında kemer şeklinde yeni tip bir küresel güvenlik düzeni ortaya çıkardı. Genel bir bakışla, dünya savaşının kokusunun her zamankinden daha fazla hissedilebildiği yeni bir gerilime girdiği söylenebilir.