Putin’in Türkiye Ziyareti Arifesinde Rusya’da Kriz , Rus ordusunun Ukrayna cephelerindeki Wagner kuvvetlerinin karargahına füze saldırısı düzenlediği ve bu paralı asker grubunun Rusya’nın Rostov kentine saldırdığı ve kale adı verilen bir terörle mücadele ve savunma harekatının kurulduğuna dair çelişkili haberler duyduktan sonra, Rus başkenti ve Wagner askeri grubunun son eylemlerinin ardından, Moskova belediye başkanı şehirdeki tüm halka açık etkinliklerin iptal edildiğini duyurdu. Ancak şöyle söledi: İnsanlar hala gelip gidebilir, Başkentteki tüm şehir hizmetleri tamamen çalışır durumda. Ayrıca bu grubun üyelerine Wagner’in lideri Prigozhin’in tutuklanması emri verildi. Rusya Savunma Bakanlığı, Wagner üyelerine “Aldatıldınız ve bir suç macerasına sürüklendiniz” dedi.
Hiç şüphe yok ki şu anda Güney Rusya’da yeni gelişmeler yaşanıyor. Wagner grubunun başkanı Yevgeny Prigozhin, adamlarının Rusya’nın güneyindeki Rostov-na-Donu kentindeki kilit noktaları kontrol ettiğini söyledi. Rusya Genelkurmay Başkanı Sergei Shoigu ve Valery Gerasimov tarafından karşılanmadığı takdirde Wagner’in güçlerinin şehri ablukaya almaya ve Moskova’ya doğru ilerlemeye devam edeceğini söylediği bir video yayınladı. Yayınlanan görüntüler, Rostov-na-Donu’da askerler ve tanklarla dolu bir hükümet binasını çevreleyen silahlı kişileri gösteriyor. Moskova’da sıkı güvenlik önlemleri alınırken, sokaklarda zırhlı araçlar görülüyor. Liptsk valisi, Moskova ile Rostov Oblastı’nı birbirine bağlayan M4 otoyolunun Liptsk ile Voronezh bölgeleri arasındaki sınırlarının kapatıldığını söyledi. Rus yetkililer, Başkan Wagner Prigogine’i silahlı isyanla suçladı. Prigozhin, Rus ordusunu Ukrayna’da Wagner’in güçlerine ölümcül bir füze saldırısı düzenlemekle suçladı, ancak Savunma Bakanlığı bunu yalanladı. Prigozhin, “sonuna kadar gitme” ve Rusya’nın askeri liderliğini devirme sözü verdi, ancak bir darbe girişimi olasılığını reddetti.
Bu bağlamda, ABD’nin eski Ukrayna Büyükelçisi Bill Taylor BBC’ye Yevgeny Prigozhin’in Rusya’nın askeri liderliğine karşı ilan ettiği hamlenin “neredeyse kesinlikle bir darbe girişimi” olduğunu söyledi. “Putin için bu ciddi bir durum. Ruslar bu konuyu çok ciddiye alıyorlar ve öyle görünüyor ki almalılar”dedi. Geçen ay Ukrayna’da bulunan Taylor, Wagner grubunun başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor. O söyle diyor: “Savunma Bakanlığı, Prigozhin’in güçlerini bastırmak için yeterli teçhizata, uçağa ve tanka sahip. Ancak Rusya’daki iç savaş, potansiyel olarak Ukrayna’ya Rus işgalini yenme mücadelesinde yardımcı olabilir. Ruslar artık askeri emir komuta zinciri konusunda endişeliyse, Ukraynalılarla savaşacak olan Ruslar, savaştan bile kaçabilir.”
Öte yandan, bir zamanlar Putin’e en yakın kişilerden biri olan, ancak daha sonra ona karşı çıkan ve Kremlin’in ciddi bir eleştirmeni haline gelen perde arkasındaki adam ve ünlü Rus milyarder Mihail Khodorkovsky, Wagner için gerçekleştirdiği desteğini kamuoyu önünde kabul etti. Rus kapitalist devlerinden ve Kremlin’in ciddi muhaliflerinden biri olan Mihail Hodorkovski, Rus halkından Wagner grubunun lideri Yevgeny Prigozhin’e destek vermesini istedi. Bir zamanlar Vladimir Putin’e en yakın Rus oligarklardan biri olan Khodorkovsky şunları söyledi: “Şimdi onların yardımına gitmeliyiz ve gerekirse savaş alanına gireceğiz.” Khodorkovsky, Vladimir Putin ile ciddi bir anlaşmazlık yaşadıktan sonra Rusya’da 10 yıl hapis yattı. Geçenlerde Putin’e yönelik yaptırımların artırılmasını istedi. Khodorkovsky, Kremlin’le yüzleşmek gerekli olması durumunda “şeytanı” bile desteklemenin kendi görüşüne göre önemli olduğunu söyledi. O son olarak şöyle dedi: “Ve bu, hikayenin sadece başlangıcıdır.”
Dün geceden beri herkes Putin’in son durumla ilgili konuşmasını bekliyordu. Sonunda bugün konuşmasına başlayan Putin, Wagner grubunun eylemlerini kınarken şunları söyledi: Moskova ve bazı illerde terörle mücadele rejimi ilan ettik. Rostov’da istikrarı sağlamak için önlemler alınacak; oradaki durum hala zor. Bu silahlı isyanı örgütleyenler, savaştaki yoldaşlarına karşı silahlananlar ve Rusya’ya ihanet edenler hesap vereceklerdir. Bu suçu organize edenlerden yaptıklarını düşünmelerini rica ediyorum. Tek yol olan Eve dönmeyi seçin ve bu eylemleri durdurun. Herhangi bir iç huzursuzluk, ülke için ölümcül bir tehdit ve Rus halkının suratına bir tokattır.
Sözlerine şöyle devam etti: Wagner’in askerleri, silahlı isyan yoluyla bir suç komplosunun içine çekildiler. Rus kuvvetleri arasındaki çaba ve koordinasyon artırılmalıdır. Bugün karşı karşıya olduğumuz şey bir iç ihanettir ve Rusya’da bizim tüm güçlerin birliğine ihtiyacımız var. Farklılıklar bir kenara bırakılmalıdır. Wagner savaşçılarını, Rusya’nın zorlu bir mücadeleyle karşı karşıya olduğu bir zamanda suç maceralarına kapılmamaları konusunda uyarıyorum.
Putin’in meseleler üzerindeki kontrolünü göstermek için plana göre Türkiye’ye gideceği mi yoksa işleri kontrol etmek için Moskova’da kalmaya ve Türkiye ziyaretini ertelemeye mi karar kılacağı henüz belli değil.
Rusya Devlet Başkanı, bu operasyonun başlamasından bu yana çok az yurtdışı gezisi yaptı. Bu gezi gerçekleşirse, 24 Şubat 2022’de on binlerce Rus askerine Ukrayna’da askeri operasyon düzenleme emri verdiğinden bu yana Putin’in bir NATO üyesi ülkeye ilk ziyareti olacak. Gerçekleşirse, Moskova için özel bir değeri olacak. Bu önemli gezi, Baykar’ın Ukrayna hükümeti ile Ukrayna’nın batı bölgelerinde üretim hattı kurmak üzere sözleşme imzalamasının arifesinde gerçekleşecektir.
Öte yandan Uluslararası Ceza Mahkemesi Mart ayında, Vladimir Putin hakkında savaş suçları işlediği iddiasıyla tutuklama emri çıkardığını açıklamıştı ve bu da yurt dışına seyahat ederken tutuklanabileceği anlamına gelebilir. Ancak Ankara, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni kuran Roma Statüsü’ne üye olmadığı için Putin’in Türkiye ziyareti sırasında tutuklanma riski yok.
Ankara ise Rusya ile Ukrayna arasında esir takası anlaşmalarının imzalanıp uygulanmasına yardımcı oldu ve Temmuz 2022’de Birleşmiş Milletler ile birlikte Ukrayna limanlarına tahıl ihracatı için bir anlaşmaya aracılık etti.
Şimdi Türkiye’de ve hatta dünyada herkes, Putin’in NATO’ya karşı bir zafer sayılan bu geziye çıkıp çıkmayacağını yoksa evde kalmaya mı zorlanacağını merakla bekliyor.
