
فاطمه لطفی
کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، روزنامهنگار و مترجم
19 مرداد 1402
تشدید سیاستهای ترکیه در قبال مهاجران
دولت بریتانیا از امضای توافقی با ترکیه برای تمرکز بر اقدامات هماهنگ برای از بین بردن باندهای قاچاق انسان خبر داده است. رسانههای بریتانیایی خبر دادند که مرکزی عملیاتی توسط پلیس ملی ترکیه و با حمایت بریتانیا تشکیل میشود. دولت بریتانیا گفته که هدف این مرکز تقویت همکاری بین آژانس ملی جنایت و کارکنان اطلاعات وزارت کشور مستقر در ترکیه و همتایان ترک آنها خواهد بود.
این توافق در حالی اعلام میشود که در بریتانیا محافظه کاران متهم شدهاند که به دنبال کاهش تمرکز افکار عمومی از آنچه حزب کارگر آن را «شکست فاجعهبار» در سیاست پناهندگی مینامند، هستند. رابرت جنریک، وزیر مهاجرت بریتانیا، روز چهارشنبه به رادیو 4 بیبیسی گفت: «همکاری بسیار نزدیک با سایر کشورها برای از بین بردن باندهای قاچاق انسان خواهیم داشت». او ترکیه را شریکی جدید در این برنامه اعلام کرد و گفت امروز شراکت جدیدی را با ترکیه، یکی از مهمترین متحدانمان آغاز میکنیم.
روزنامه گاردین در گزارشی نوشته است وزارت کشور بریتانیا در سال گذشته بیش از 3 میلیون پوند کمک مالی به نیروهای مرزی ترکیه برای جلوگیری از ورود مهاجران به بریتانیا اختصاص داده است. اتحادیه اروپا حدود 6 میلیارد یورو (6.5 میلیارد دلار) برای کمک به ترکیه اختصاص داده است که میزبان بیشترین تعداد پناهجو در جهان است. این بودجه به عنوان بخشی از توافقی بین آنکارا و بروکسل بر اساس طرحی با هدف توقف جریان پناهجویان به اروپا بوده است. دولت بریتانیا روز سهشنبه اعلام کرد که افراد بیشتری را در ترکیه مستقر خواهد کرد تا بر روی عملیات مشترک درخصوص مهاجران کار کنند. تمرکز مرکز عملیاتی مشترک، رسیدگی به جرایم مهاجرتی سازمان یافته و اخلال در زنجیره تامین مواد مورد استفاده در مهاجرت غیرقانونی خواهد بود.
تشدید سیاستهای ترکیه در قبال مهاجران[/caption]
یکی از اقداماتی که قرار است بر روی آن تمرکز شود، جلوگیری از دستیابی قاچاقچیان انسان به قایقهاییاست که از طریق آنها مهاجران از ترکیه به بریتانیا منتقل میشوند. جنریک گفته است که بریتانیا و ترکیه در این زمینه باهم همکاری مشترک خواهند داشت تا مانع ساخت و فروش چنین قایقهایی در ترکیه شوند.
همکاریهای بین ترکیه و بریتانیا پس از دیدار وزیر مهاجرت بریتانیا از یک پاسگاه مرزی در ترکیه تقویت شده است. قرار است بریتانیا و ترکیه در پاییز امسال نشستی برگزار کنند و راههای جلوگیری از ورود غیرقانونی مهاجران را به بریتانیا از طریق ترکیه بررسی کنند.
علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه روز سه شنبه گفت که مقامات ترکیه با تشدید تلاشهای خود برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی، در دو ماه گذشته بیش از 370 مظنون به سازماندهی قاچاق انسان را در سراسر ترکیه دستگیر کردند. یرلیکایا افزود که بیش از 17000 مهاجر غیرقانونی اخراج شدند.
سال گذشته ترکیه اعلام کرد که 238 هزار و 448 مهاجر غیرقانونی را از طریق مرزهای شرقی خود با ایران، به کشورشان بازگردانده است. گاردین همان زمان ویدئوهایی منتشر کرد که از اعمال خشونت مرزبانان ترکیه علیه مهاجران خبر میداد. این مهاجران عمدتا از افغانستان بودند.
احساسات ضد پناهجویان در ترکیه که خانه بیش از 4 میلیون سوری فراری از جنگ داخلی و همچنین بیش از یک میلیون اتباع خارجی دیگر است، در حال افزایش است. بسیاری از پناهجویان سوری در ترکیه از گرم شدن روابط رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با دولت سوریه نگران هستند، زیرا در صورت بازگشت به کشورشان از آزار و اذیت احتمالی هراس دارند. اوایل ماه ژوئن سال جاری میلادی، شورای امنیت ملی ترکیه با اعلام علنی بازگشت آوارگان سوری برای اولین بار بر نیاز به حمایت بینالمللی برای اطمینان از بازگشت داوطلبانه سوریها به کشورشان تاکید کرد. شورای امنیت ملی ترکیه در اولین جلسه خود پس از تشکیل کابینه جدید رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در بیانیهای اعلام کرد که همکاری بینالمللی برای تضمین بازگشت داوطلبانه سوریها در امنیت و عزت به یک زندگی صلحآمیز در کشورشان مهم است.
بازگشت مهاجران سوری همچنان در دستور کار مذاکراتی با میانجیگری روسیه بین آنکارا و دمشق است که اواخر سال گذشته پس از بیش از یک دهه خصومت آغاز شد. ترکیه از شورشیان سنی سوری که برای سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه جنگیدند، حمایت میکند.
آوریل سال جاری میلادی، دیدهبان حقوق بشر HRW از خشونت نیروهای ترک علیه آوارگان سوری خبر داد. این سازمان نیروهای ترکیه را به تیراندازی و شکنجه مهاجران و پناهجویان سوری در مرزهای این کشور متهم کرد. دیدهبان حقوق بشر مستقر در بریتانیا به دادههای دیدهبان حقوق بشر سوریه اشاره کرد که نشان میدهد در سال 2023، 11 کشته و 20 زخمی مهاجران به مرزبانان ترکیه نسبت داده شده است. این دیدهبان از مقامات ترکیه خواست تا سیاستهای امنیتی مرزی را بازنگری کنند و عدالت را برای قربانیان دنبال کنند.
معضل پناهجویان یکی از اصلیترین گلایههای جامعه ترکیه به حساب میآید، معضلی که در رقابتهای انتخاباتی اخیر این کشور نیز به شدت به آن پرداخته شده بود. قلیچداراوغلو، رقیب اردوغان، در سخنرانیها و مصاحبههای انتخاباتیاش با صراحت اعلان کرده بود که در صورت پیروزی تمام 10 میلیون مهاجر غیرقانونی را ظرف مدت یک سال مطابق با قوانین بینالمللی و حقوق بشری، به کشورهایشان باز خواهد گرداند. او قبلا در یک سخنرانی مشخصا از مهاجرین افغانستان که از مرزهای ایران به ترکیه میرسند نام برده و گفته بود که در صورت پیروزی تمام آنها را به همانجایی که از آنجا آمدهاند خواهد فرستاد. حتی در دور دوم او نوک پیکان حملاتش علیه مهاجرین و رقیبش را تندتر هم کرده بود.
در زمان انتخابات ریاستجمهوری ترکیه، وعده اخراج پناهجویان از ترکیه وعدهای بود رایآور. اما اردوغان هم پس از پیروزی در انتخابات اعلام کرد که در آینده نزدیک تغییرات مشهودی در مورد وضعیت «مهاجران غیرقانونی» خواهد آورد. او گفت: «نیروهای امنیتی ما در این مورد اقدامات خود را بیشتر کردهاند.» او پیشتر هم اعلام کرده بود که طرح برگشت یک میلیون مهاجر سوری را در دست دارد. دولت ترکیه اعلام کرده که شناسایی و اخراج مهاجران غیرقانونی را در تمام شهرها ادامه میدهد. وزارت داخله ترکیه گفته که از سال ۲۰۱۶ تا پایان ۲۰۲۲ از ورود غیرقانونی دو میلیون و ۷۱۲ هزار و ۱۴۸ شهروند خارجی به ترکیه جلوگیری کرده است.
به نظر میرسد با توافق جدیدی که بین ترکیه و بریتانیا امضا شده است، زندگی در ترکیه برای مهاجران سختتر از گذشته خواهد شد.